زوگزوانگ

اصطلاح زوگزوانگ Zugzwang ، واژه ای ترکیبی است در زبان آلمانی مرکب از : "Zug" به معنی "حرکت" و "Zwang" به معنی "اجبار"، که در زبان فارسی تقریباً معنی "تنگنا" می‌دهد؛ این اصلاح در بازیهای نوبتی مورد استفاده قرار می گیرد و ظاهرا نخستین بار در شطرنج مطرح شد. در ادبیات شطرنج، این اصطلاح به معنی اکراه در حرکت یا حرکت اکراهی استفاده می گردد. در این حالت بازیکنی که نوبت حرکت با اوست با انجام هر حرکت، وضعیت خود را بدتر می کند. وقتی که تنها حرکتی که می توان انجام داد حرکت نکردن است، اما باید حرکت کرد چون نوبت حرکت شماست!

در بازی بالا نوبت هریک از بازیکنان که باشد، هرحرکتی که انجام دهند به ضررشان می باشد.

اصطلاح زوگزوانگ در ادبیات شطرنج آلمان در سال ۱۸۵۸ یا قبل از آن استفاده می شد و اولین استفاده شناخته شده از این اصطلاح در زبان انگلیسی توسط قهرمان جهان امانوئل لاسکر در سال ۱۹۰۵ بود. شطرنج بین المللی از نماد "⊙" برای نشان دادن موقعیت زوگوانگ استفاده می کند.

اما این اصطلاح فقط در شطرنج باقی نماند و جای خود را در سیاست و تصمیم گیری های سیاسی، شعر و حتی اقتصاد باز کرده است.

مثلا در اقتصاد فعلی ما هر تصمیمی که برای بهبود وضعیت یک بخش گرفته می شود، اثرات مخربی بر سایر بخش ها دارد.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به کتاب "زوگزوانگ و برتری دو فیل" اثر" لئونید ورخوفسکی" با ترجمه "پروانه عطایی" از "نشر شباهنگ" رجوع نمایید.

+ نوشته شده در شنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۲ ساعت 1:0 توسط بصیرت  |